Maart 2018, Ouddorp - De overheid stelt dan toch 75 miljoen euro beschikbaar voor een doorlaat in de Brouwersdam. Het Grevelingenmeer, een voormalige zeearm van de Noordzee, werd in het kader van de Deltawerken (1971) van zee afgesloten. Dit is de waterkwaliteit echter niet ten goede gekomen en veel leven ging dood in het zuurstofarme water. De Tweede Kamer dacht lang verschillend over hoe de aanpak van de problemen moest worden betaald. Het kabinet besloot in oktober 2014 dat er weer beperkt getij moest komen op het Volkerak-Zoommeer en het Grevelingenmeer. Daarmee moet een einde worden gemaakt aan plagen giftige blauwalg op het Volkerak-Zoommeer en zuurstofloosheid in diepere delen van het Grevelingenmeer. De kosten voor de natuur en de waterkwaliteit werden destijds beraamd op 350 miljoen, te betalen door onder andere Rijk, regio (provincies Zeeland, Zuid-Holland en Brabant en gemeenten) en ondernemers. Alleen al voor de aanpak van de problemen in het Grevelingenmeer was er een tekort van 75 miljoen euro. Die is inmiddels beschikbaar en in totaal wordt er deze kabinetsperiode 275 miljoen euro extra uitgegeven aan de natuur en de waterkwaliteit. Lees hieronder meer.

De ministers Schouten (Natuur) en van Nieuwenhuizen (Infrastructuur) stellen nu toch 75 miljoen euro beschikbaar voor een doorlaat in de Brouwersdam, die ervoor moet zorgen dat het zuurstofgehalte weer op peil komt in het Grevelingenmeer. Het meer is vooral van belang voor de watersport en recreatie. Het zoutgehalte van het Grevelingenmeer wordt op peil gehouden door een spuisluis, een doorlaatsluis in de Brouwersdam, waarmee zeewater ingelaten wordt. Deze doorlaatsluis in de Brouwersdam is echter klein en levert te weinig doorstroming op (lees hieronder). Met de bijdrage van het kabinet is er nu voldoende budget om de verbinding met de Noordzee op veel grotere schaal te herstellen. Of de doorlaat gecombineerd kan worden met een getijdencentrale wordt nog onderzocht.

Ecologische toestand Grevelingenmeer geleidelijk slechter

Al in 2010 bleek na onderzoeken dat er steeds minder zuurstof in het water van het Grevelingenmeer zit. Het lage zuurstofgehalte is dodelijk voor een groot deel van het dieren- en plantenleven in diepere delen van het meer. Het probleem is geleidelijk veel ernstiger gebleken. In de periode juli/augustus 2010 werd grote sterfte van het bodemleven waargenomen. In opdracht van Rijkswaterstaat werden maanden lang metingen verricht naar de waterkwaliteit, door experts van Bureau Waardenburg. De conclusies werden in 2010 besproken op de Grevelingenconferentie in oktober dat jaar.

Zuurstofloos

De afgelopen jaren werd vastgesteld dat het water op verscheidene plaatsen op diepten van meer van 10 meter zuurstofloos is. Dat was ook de waarschijnlijke oorzaak van oestersterfte in 2005 en 2006. In de zomer van 2010 werd vastgesteld dat zuurstofloos water in een deel van het meer voorkwam op diepten al vanaf 5 à 6 meter. Het probleem breidde zich in alle jaren steeds uit. De problemen doen zich vooral in de zomer voor, wanneer de temperaturen hoger zijn. Vissen zijn gevoelig voor lage zuurstofconcentraties, maar zij kunnen naar plaatsen zwemmen, waar nog voldoende zuurstof in het water zit. De gevolgen van zuurstofloosheid zijn vooral groot voor organismen die op de bodem leven, zoals anemonen, wormen, schelpdieren, krabben en kreeften. Zij overleven het vaak niet. De effecten op deze populaties zijn niet onomkeerbaar, maar het herstel van deze gemeenschappen kan wel enkele jaren duren. (Een gezond aquatisch systeem bevat meestal niet minder dan 8 mg/l zuurstof. Concentraties tussen 6 en 4 mg/l hebben al negatieve gevolgen op de groei van mariene organismen en onder de 2 mg/l treedt onherroepelijk sterfte op).

Spuisluis

In mei 2017 werd Flakkeese Spuisluis officieel opgeleverd. Rijkswaterstaat heeft de spuisluis in de Grevelingendam gerenoveerd. De sluis werd omgebouwd tot een tweezijdig doorlaatmiddel. Daarmee werd de verbinding tussen de Oosterschelde en het Grevelingenmeer hersteld en moest de waterkwaliteit in het Grevelingenmeer verbeteren. In januari 2016 begon Rijkswaterstaat met de renovatie en functionele verbetering van het deltawerk en de aanleg van een tweezijdige spuiverbinding tussen de Oosterschelde en het Grevelingenmeer.

Verbetering waterkwaliteit
De Flakkeese Spuisluis vormt door middel van zes kokers een verbinding tussen het Grevelingenmeer en de Oosterschelde. Door de tweezijdige verbinding tussen de wateren kan het Grevelingenmeer worden ververst met water uit de Oosterschelde. Hierdoor komt er meer zuurstof in het water en verbetert de waterkwaliteit in het oostelijk deel van het Grevelingenmeer. Dit bleek echter onvoldoende. Met de ingebruikname van de Flakkeese Spuisluis kwam er tevens een locatie beschikbaar voor het Tidal Technology Center Grevelingendam. Dit was een wens van derden waar Rijkswaterstaat tijdens de renovatie rekening mee heeft gehouden. Bedrijven en instellingen kunnen hier testunits plaatsen voor energieopwekking.

Bekijk op de website van Rijkswaterstaat de opgenomen timelapse.