Middelharnis - Op D.V. zaterdag 1 april 2017 om 20:00 uur, zal er in de Hervormde Kerk te Middelharnis een bijzonder orgelconcert worden gegeven. Musicus Paul Kieviet hoopt werken uit te voeren van vier componisten die dit jaar worden herdacht: Johann Jakob Froberger (1616-1667, 350 jaar geleden overleden), Georg Philipp Telemann (1681-1767, 250 jaar geleden overleden), Melchior Schildt (1592-1667, 350 jaar geleden overleden) en Hendrik Andriessen (1892-1981, 125 jaar geleden geboren). De toegang is uw gift aan de uitgang. Lees hieronder verder.

Alle vier met een geheel eigen, karakteristieke stijl, alle vier vragend om een geheel eigen gebruik van het orgel in speeltechniek en registratie. Op deze manier ontstaat een uniek concert met veel afwisseling. Alle vier trouwens componisten die muziek schreven van een hoog gehalte, soms virtuoos, soms poëtisch, vaak ook spannend. Het totaalplaatje van het concert is een prachtig spectrum van klankkleuren, waarbij het gerestaureerde Leeflang-orgel heel veelzijdig blijkt te zijn. Het Fama-koororgel blijkt het heel goed te doen in de kamermuzikale werken van Telemann. Zo kan een jaartal (2017) op ideeën brengen…

Froberger was afkomstig uit het Duitse Halle. Hij studeerde aanvankelijk bij zijn vader, die kapelmeester was in Stuttgart. Al jong kwam hij in Wenen terecht waar hij les kreeg van Frescobaldi. Diens buitengewoon creatieve, virtuoze compositiestijl maakte hij zich eigen. Hij werd zelf ook keizerlijk hoforganist in Wenen. Dank zij zijn vele reizen en contacten – ook naar Nederland – bracht hij de Italiaanse klavierkunst ook naar Noord-Europese landen, waaronder Duitsland. Op deze manier beïnvloedde hij Duitse meesters als Buxtehude, Böhm, Pachelbel, maar ook Bach en Händel, en reikt zijn invloed zelfs tot aan Mozart en Beethoven!

Telemann studeerde eerst rechten, werd daarna organist in Leipzig en later kerkmuzikaal leider van de vijf hoofdkerken in Hamburg, waar hij vele honderden cantates schreef voor de eredienst. In zijn tijd was hij een beroemdheid – veel meer dan Bach – die uitzonderlijk veel geschreven heeft. Hoewel hij enkele jaren eerder dan Bach en Händel geboren werd, was hij moderner in zijn stijl. In zijn muziek reikt hij tot over de grens van de barok de periode van de vroeg-klassieken in. Zijn muziek is heel welluidend; het is niet voor niets dat zijn werk zo populair was en nog steeds is.

Schildt behoorde tot een familie van organisten die al vele generaties de kerken van de Duitse stad Hannover had gediend. Zijn vader stuurde hem in 1609 naar Amsterdam. Drie jaar studeerde hij daar bij de “organistenmaker” Jan Pieterszoon Sweelinck, de organist van de Oude Kerk. Hij was zeker niet de enige Duitse jonge organist die dit deed (Scheidt, Scheidemann, Praetorius). Zijn hele verder leven was hij organist van de Marktkirche in Hannover. Hij liet een klein maar excellent orgeloeuvre na. Zijn vijfdelige bewerking van het Magnificat (de Lofzang van Maria) is één van de beste orgelwerken uit de Noord-Duitse Barok.

Andriessen was één van de meest vooraanstaande Nederlandse orgelcomponisten uit de twintigste eeuw, organist van de Josephkerk in Haarlem, later van de Utrechtse kathedraal, conservatoriumdocent en –directeur, hoogleraar te Nijmegen. Hij schreef werken voor allerlei bezettingen. Zijn muziek is – dat is niet vanzelfsprekend in de twintigste eeuw! – welluidend, verheven, en heeft altijd een aangenaam-vloeiende melodie. De invloed van de Franse romantiek (Franck) is duidelijk te horen.

Het concert opent op het hoofdorgel met Toccata I in a van Froberger. Een overrompelend begin, met akkoorden en veel virtuositeit, wordt gevolgd door twee fuga’s – in verschillende maatsoort, over het zelfde thema – en een toccata-achtig slot. Het vierdelige Concerto in c van Telemann voor orkest werd voor orgel bewerkt (appropriato all’ Organo) door Johann Gottfried Walther (1684-1748). Heerlijke muziek! Telemann schreef ook Drei Dutzend Klavierfantasien, bevallige driedelige werken voor klavecimbel, waarvan u (op het koororgel) de Fantasia in e hoort. Voor de kerkorganisten schreef Telemann 48 Fugirten und veraendernden Choraele, eigenlijk heel eenvoudige bewerkingen; de twee over “Allein Gott in der Höh’ sei Ehr” zijn respectievelijk twee- en driestemmig. Ook Johann Sebastian Bach (1685-1750) had veel waardering voor de composities van Telemann: het driedelige Concerto voor viool en orkest in g werd door hem bewerkt voor klavecimbel (BWV 985). Op het hoofdorgel volgt het vijfdelige Magnificat Primi Toni van Schildt, waarin een veelheid aan kleuren langskomt, en blijkt dat het orgel een uitstekend medium is voor deze barokke klankwereld. De Sonata da Chiesa (“kerksonate”) uit 1927 van Andriessen werd door de componist voorzien van het onderschrift Tema, variazione e finale. Een prachtig zangrijk werk in de Franse traditie; een waardig slot van dit concert.

Paul Kieviet studeerde aan het Rotterdams Conservatorium de hoofdvakken Orgel (Docerend Musicus en Uitvoerend Musicus) bij Arie J. Keijzer en Bernard Winsemius, Kerkmuziek bij Barend Schuurman en Theorie der Muziek bij Jan Kleinbussink, Peter-Jan Wagemans en Ludwig Otten. Hij is organist van de Hervormde Kerk en de Christelijke Gereformeerde Kerk te Middelharnis en de Hervormde Kerk te Sommelsdijk. Hij bouwde een uitgebreide en bloeiende lespraktijk op. Als docent muziektheorie is hij verbonden aan Muziekgebouw Goeree-Overflakkee. In 1985 won hij het Nationaal Orgelconcours te Leiden. Improvisatie studeerde hij bij Arie J. Keijzer en aan de Internationale Zomeracademie te Haarlem bij Klaas Bolt. Hij concerteerde voor de radio, op cd en op vele plaatsen in ons land. Ook is hij actief als componist en improvisator. Paul Kieviet heeft een breed repertoire, en laat zich graag inspireren door Johann Sebastian Bach. Binnenkort verschijnen van hem twee cd’s rond het Meere-orgel in Sommelsdijk; samenzang en improvisaties onder de titel Vox humana en literatuur onder het motto Van fluit traver tot carillon.

U bent van harte welkom!