Column door Johan K. Nooitgedagt - Een optimistische kijk op de natuur

14 oktober 2022 - In overleg met de Nederlandse Vissersbond publiceert de redactie van Koole Media Service al jaren de columns van Johan K. Nooitgedagt (Voorzitter Nederlandse Vissersbond) onder rubriek 'Column' op iGO.nl. Johan: 'Dat eeuwige doemdenken worden we troosteloos van en het eindigt altijd op een manier dat iemand de schuld moet krijgen (...) als het leven kan herstellen van de asteroïde-inslag die de dinosauriërs uitroeide, waarom zou het dan niet bestand zijn tegen de effecten van de consumerende en producerende mens?' Lees hieronder de hele column van Nooitgedagt. Vervolg ‘Een optimistische kijk op de natuur…’ is de ondertitel van het boek van Chris Thomas met als hoofdtitel ‘Erfgenamen van de aarde’. Het is fijn om een boek te lezen waarin een andere kijk is op de aarde en haar biodiversiteit. Dat eeuwige doemdenken worden we troosteloos van en het eindigt altijd op een manier dat iemand de schuld moet krijgen. Dit boek van 300 pagina’s leest door het oog van een bioloog en met de brede blik van een ecoloog laat de schrijver ons de relatie van mens met natuur bezien. Schade De mens brengt de natuur onherstelbare schade toe. Dat is toch wat we regelmatig horen? De mens maakt geen beste beurt. De mening is: de mens laat zijn invloed op aarde zo gelden, dat de biodiversiteit achteruit kachelt. Thomas, de vermaarde ecoloog en milieudeskundige, meent dat dit niet het hele verhaal is en laat zien dat de natuur terugvecht. Onze aanwezigheid vergroot juist de biologische diversiteit in heel wat delen van de wereld en versnelt het ontstaan van nieuwe soorten. Als het leven kan herstellen van de asteroïde-inslag die de dinosauriërs uitroeide, waarom zou het dan niet bestand zijn tegen de effecten van de consumerende en producerende mens? Verandering Waar de meeste biologen de invloed van de mens op de biodiversiteit als desastreus beoordelen, ziet deze ecoloog juist kansen voor de biodiversiteit. Het verhaal van het leven op aarde is immers het verhaal van verandering? Dat zal wel discussie opleveren. Natuurlijk, er is altijd een tegengeluid. Het is heerlijk om een boek te lezen over de natuur waarin geen doemklok te horen is. Zeker de mens is sinds haar evolutie veroorzaker van het uitsterven van sommige dieren en een recent aanstichter van klimaatveranderingen. Maar dat alles is ook onderdeel van de natuur en de mens maakt deel uit van juist die dynamiek. In dit boek bekijkt Thomas het wel en wee van soorten met een andere bril op. Hij constateert dat het leven op aarde continu in verandering is. Lukt het een soort nieuw terrein te veroveren, dan gaat dat vaak ten koste van een andere soort. Oftewel: waar de mens (de ene soort) ten tonele verscheen, daar verdwenen andere soorten. Maar: daar introduceerde de mens ook weer nieuwe soorten. En lang niet altijd verdwenen inheemse soorten. De lokale natuur blijkt vaak verrassend flexibel en gastvrij. Ik citeer: ‘In plaats van te proberen onze voorouderlijke schuld te vereffenen en aan een uitzichtloze strijd te beginnen, kunnen we ons maar beter met de stroom mee laten drijven. Als we afstappen van het idee dat oude soorten beter zijn dan nieuwe en gered moeten worden, dan is het duidelijk dat er (als we alle zoogdieren, vogels, reptielen en amfibieën bij elkaar optellen) veel meer verschillende soorten gewervelde dieren in Nieuw-Zeeland voorkomen dan vóór het moment waarop de mens er voet aan land zette en dat er twee keer zo veel planten als voorheen plus massa’s geïmporteerde insecten zijn.’ Hoe ver wil je teruggaan in de tijd om te bepalen of een soort inheems is of niet? Een terechte vraag die Thomas stelt. Optimisme Feitelijk zegt hij dat we veranderingen moeten accepteren. We moeten voldoende verantwoord flexibel zijn. Wij mensen zijn binnen het systeem van de aarde natuurlijk en alles wat de mens doet is een natuurlijk onderdeel van de evolutionaire geschiedenis van het leven. We moeten echter nog steeds binnen de beperkingen van deze planeet leven. We hebben altijd een veerkrachtige en duurzame aanpak nodig. Dat betekent nog steeds dat we het milieu zo min mogelijk schade berokkenen. Dat is géén onverschilligheid. Het geeft in deze tijden ook een zeker optimisme en dat is ook nodig! Een optimistische kijk…. Johan K. Nooitgedagt